Οι διαταραχές ύπνου είναι μια κατηγορία διαταραχών της υγείας ενός ατόμου που μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του. Πρόκειται για ένα σύνθετο πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει ο ασθενής πολλές φορές χωρίς να ξέρει σε ποιον ιατρό να απευθυνθεί. Οι διαταραχές ύπνου ορίζονται σε γενικές γραμμές ως η μη επαρκής ανάπαυση του οργανισμού με δυσκολία αφύπνισης και κόπωση κατά τη διάρκεια της μέρας.
Εν συνεχεία, ως μια απλή κατηγοριοποίηση των διαταραχών του ύπνου μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής αίτια:
- Ψυχολογικά αίτια
- Οργανικά αίτια
- Ιδιοπαθή αίτια
Με διαφορά τα συχνότερα προβλήματα ύπνου έχουν τη βάση τους σε ψυχολογικούς παράγοντες. Ένας αγχωμένος άνθρωπός ή ένας άνθρωπος με στοιχεία κατάθλιψης για παράδειγμα, μπορεί να έχει σημαντικές διαταραχές ύπνου. Οι δυσκολίες εισαγωγής στον ύπνο, οι συχνές μεσονύχτιες αφυπνίσεις, το αίσθημα της μόνιμης κόπωσης ήδη από την πρωινή έγερση, είναι μερικά από τα συμπτώματα που μαρτυρούν ότι το άτομο δεν έχει επαρκή ανάπαυση ή διαφορετικά δεν «χορταίνει» ύπνο. Καλό είναι λοιπόν εάν υπάρχει η πιθανότητα τέτοιων αιτίων να απευθύνεται σε κάποιον σύμβουλο ψυχικής υγείας.
Τα ιδιοπαθή αίτια είναι νευρολογικής φύσεως, είναι σπάνια και χρειάζονται εξειδικευμένη αντιμετώπιση αφού έχουν αποκλειστεί οι δύο άλλες κατηγορίες.
Στα οργανικά αίτια συμπεριλαμβάνονται διαταραχές του μεταβολισμού, του καρδιαγγειακού συστήματος και αναπνευστικές διαταραχές που αποτελούν και το αντικείμενο του παρόντος άρθρου. Οι αναπνευστικές διαταραχές χωρίζονται σε κεντρικής αιτιολογίας και περιφερικής. Κεντρικής αιτιολογίας είναι όταν ο «εγκέφαλος» του ασθενούς δεν δίνει την κατάλληλη «εντολή» για τη σωστή αναπνοή και περιφερικής όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο αναπνευστικό σύστημα είτε το κατώτερο (πνεύμονες) είτε το ανώτερο (μύτη, στόμα, φάρυγγας, λάρυγγας).
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι οι άπνοιες (το άτομο σταματά να ανασαίνει προσωρινά) και το ροχαλητό. Το ροχαλητό είναι ένας παθολογικός ήχος που ακούγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου και οφείλεται είτε στη «στενή δίοδο» της μύτης λόγω σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος ή υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών είτε στην πτώση της μαλθακής υπερώας ( το μαλακό τμήμα του ουρανίσκου) αποφράσσοντας τη δίοδο από το στόμα.
Εικόνα : Σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, πριν και μετά τη χειρουργική αποκτάσταση
Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής δυσκολεύεται έντονα να πάρει ανάσα και οι πνεύμονες ασκούν μεγαλύτερη «δύναμη» προκειμένου να περάσει ο αέρας, παράγοντας τον χαρακτηριστικό ήχο του ροχαλητού. Η όλη κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη όταν ο ασθενής είναι υπέρβαρος. Τότε λόγω και της συσσώρευσης λίπους στον τράχηλο (το λαιμό του ασθενούς) η δίοδος του αέρα προς τους πνεύμονες είναι ακόμη μικρότερη.
Σε κάθε περίπτωση εκτός από τα πιθανά ψυχολογικά αίτια που πρέπει να διερευνώνται (εφόσον τίθεται η υποψία) σειρά έχει ο ωτορινολαρυγγολόγος ο οποίος θα εξετάσει τη μύτη και το φάρυγγα του ασθενούς για πιθανά παθολογικά αίτια που αποφράσσουν τον αεραγωγό, συστήνοντας την καλύτερη δυνατή θεραπεία, είτε αυτή είναι φαρμακευτική είτε χειρουργική. Τέλος , εφόσον ο ωτορινολαρυγγολόγος το κρίνει αναγκαίο βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, παραπέμπει τον ασθενή σε τμήμα μελέτης ύπνου , προκειμένου να διερευνηθούν και τα υπόλοιπα πιθανά αίτια.
